Er zijn enkele wijnmakers die zich (bijna) volledig toeleggen op het niet verloren laten gaan van bijna uitgestorven wijndruiven: Claudio Plessi uit Emilia Romagna is er daar een van.
Claudio Plessi ontmoette ik bij Emilia Sur li waar ik zijn frizzantes/rifermentati proefde, later kwam ik hem tegen bij Maria Bortolotti (Zola Pedrosa, Colli Bolognesi), waar ik hielp met oogsten toen hij daar een micro vinificatie van een zijn wijnen kwam doen. Hij werkt zo kleinschalig dat hij geen eigen wijnkelder (nodig) heeft. Beiden zijn lid van V.A.N.
We zijn in Emilia, te Castelnuovo Rangone (Modena) waar deze voormalige hoogleraar landbouwwetenschap 3,2 hectare aan wijngaard heeft , in familie bezit sinds 1958. In de oude wijngaard staan vooral Lambrusco variëteiten, maar ook compleet onbekende varieteiten als Sgavetta, Festasio en Tosca. Plessi, een bedachtzame rustige man, legt in 2000 de nieuwe wijngaard als een botanische tuin aan en begint met zelf bottelen in 2005. Voorloper en woordvoerder van biologische landbouw in Italië, van 1987 tot 1992 was hij een van de oprichters van het biologische producentenconsortium Il Salto e.a. De wijngaard en wijnen zijn dan ook al sinds 1993 gecertificeerd bio.
Sinds 2000 wijdt hij zich volledig aan de groeiende wijngaard met de aanplant van inheemse wijnstokken gezien die verdwenen waren, maar hersteld zijn na studies op het grondgebied en werken om het agrarische en culturele erfgoed te behouden. Het terrein is vlak gelegen op 52 m boven zeeniveau, rijk aan kalksteen, van alluviale oorsprong. De druiven die hij aangeplant heeft : Tosca (Tasca), Trebbianina/ Trebbiano di Spagna, Grappello , Sgavetta, Ruggine, Spergola, Lambrusco di Fiorano of lambruscone, Alionza, Occhio di gatta, Festasio, Forcella, Ciocca, Piccola nera , een druif die nog niet geregistreerd is maar die al Plessi weide wordt genoemd.
Ian d’Agatha’s boek ‘The native grape varieties of Italy’ levert weinig op als je de namen gaat controleren, een bevestiging van de zeldzaamheid. Al staat de witte druif Ruggine zowaar in de ‘gewone’ lijst met vaker gecultiveerde/ bekende namen.
Hij maakt hier 11 verschillende wijnen van: Al Claudio’s wijnen hebben namen die lijken op de naam vd druif omdat wet het niet toestaat deze op etiket te gebruiken (als je niet past binnen de regels).
Een paar voorbeelden:
Tàsca Rosato : 100% Uva Tosca. Uva Tosca is een ras dat al een paar honderd jaar inheems is in de Emiliaanse Apennijnen en bestand is tegen kou en vorst tot 700 meter. Claudio’s versie is een rosé- filigraan, zorgeloos en subtiel en ruikt naar kersen en kreupelhout.
Tarbianein : 100% Trebbiano di Spagna (ook wel Trebbianino genoemd). Gekonfijt fruit, panettone, sinaasappelschil. Barok, geurig en mondvullend. Lang en zacht.
Tarbianèin 2020 Biologische mousserende witte wijn 14% vol SO2 Tot 29 mg/l
Van Trebbianina B.-druiven, wit gevinifieerd met spontane gisting en veroudering in staal. In het voorjaar hergist op fles met bevroren druivenmost van de oogst van het voorgaande jaar.
Lambruscaun- Van Lambrusco del Pellegrino-druiven geweekt op de schil gedurende 3 dagen en rustend op de fijne droesem gedurende zes maanden. Hergist op fles in het voorjaar met druivenmost van de vorige oogst. Donker en vlezig, een beetje bitter)
Lambruscaun 2020 Biologische mousserende rode wijn 11% vol SO2 Tot 21 mg/l
Van Lambrusco del Pellegrino-druiven geweekt op de schil gedurende 3 dagen en rustend op de fijne droesem gedurende zes maanden. Hergist op fles in het voorjaar met druivenmost van de vorige oogst.
Cavriulein 2019 Biologische mousserende rode wijn 11,5% vol SO2 Tot 42 mg/l
Van Festasio-druiven met de hand geoogst, ontsteeld en gekneusd, gevolgd door maceratie met de draf gedurende 4 dagen. De spontane gisting duurt ongeveer twee weken en wordt vervolgens bewaard in stalen tanks tot de tweede gisting. Tweede gisting op fles, volgens de voorouderlijke methode.
Tiepido 2019 Biologische mousserende rode wijn 11% vol SO2 Tot 27 mg/l
Van ontsteelde en gekneusde Lambrusco Grasparossa-druiven volgt maceratie met afvallen gedurende 4 dagen. De spontane gisting duurt ongeveer twee weken en wordt vervolgens bewaard in stalen tanks tot de tweede gisting. Tweede gisting op fles, volgens de voorouderlijke methode.
Sgavàta 2020 Biologische rode wijn 12,5% vol SO2 Tot 19 mg/l
Van handgeplukte Sgavetta-druiven gevolgd door spontane maceratie met eigen gisten gedurende een week en veroudering in staal.
Muntanera 2020 Biologische mousserende roséwijn 12% vol SO2 tot 33 mg/l
Hergist op fles van Uva Tosca, een historische wijnstok uit de bergen van Modena. De druiven worden met de hand geoogst, na het persen worden ze een dag op de schil geweekt, vervolgens gefermenteerd en gerijpt in staal. Nagisting op fles met eigen gisten.
Tarbian : Trebbiano modenese. Is de enige van zijn wijnen gemaakt van witte druiven die een paar dagen bij de schillen blijft (Claudio zegt dat de variëteit dit vereist), waardoor het extra structuur, substantie en aroma’s krijgt. Het is zacht en rond, met een fijne perlage en een aromatisch profiel dat ruimte laat voor bloemen, citrusvruchten, zout en gist.
Ruznianteina : 100% Ruggine “Roest”, een oude variëteit uit de Modenese, die zijn naam dankt aan zijn diep oranje kleur en in de versie van Claudio smaakt naar gedroogd fruit, hooi en gist.
Totale productie : slechts 3000 flessen. Zijn wijnen zijn verrassend, eerlijk en puur, en op een stille (de Sgavetta) allemaal mousserend, met herfermentatie op fles, volgens de metodo ancestrale.
Nog niet in Nederland verkrijgbaar, maar ik ben op zoek naar een geschikte importeur voor hem. Maandag 7 maart 2022 tijdens Vini Bio te Amsterdam presenteer ik 6 van zijn wijnen. Uitsluitend toegankelijk voor horeca, pers & wijnhandel.
Naast de wijnen van Claudio Plessi zal ik ook de wijnen presenteren van Maria Bortolotti, eveneens uit Emilia Romagna (Colli Bolognesi), waar Claudio nauw mee samenwerkt. De vormgever van de etiketten van Maria Bortolotti (biodynamisch) zie je op de foto naast Claudio aan het persen. Van Flavio Canteli, de wijnmaker van Maria Bortolotti vind je een mooie witte wijn op basis van de Pignoletto druif en enkele rode wijnen op basis van Barbera e.a. Daarnaast zijn ook wijnen uit de kust te vinden van Terra della Luna uit Colli di Luni, overheerlijke Vermentino, ook mousserend, zonder toegevoegd sufliet en een mousserende rosé op basis van grenache en syrah; en La Maliosa (biodynamisch) tenslotte uit de Maremma mooie oranjewijn op basis van de Procanico en Trebbiano druif en rood op basis van de heerlijke Cliegiolodruif.
